هشدار نسبت به شیوع‌ ام‌اس در ایران

چندی قبل، حسین کاکاوند، رئیس کمیته مشارکت‌های مردمی انجمن ‌ ام‌اس ایران اعلام کرد که روزانه 4نفر در تهران به این بیماری مبتلا می‌شوند اما روز گذشته، دکتر مژگان قهاری، متخصص مغز و اعصاب و عضو کمیته علمی انجمن‌ ام‌اس ایران در گفت‌وگو با همشهری، این آمار را غیرعلمی دانست و البته اذعان کرد که شیوع این بیماری در ایران به مرحله هشدار رسیده، به‌طوری که این بیماری در ایران از شیوع پایین (12در 100هزار نفر) به شیوع متوسط حدود 50در 100هزار نفر رسیده است.

بیماری ام اس (multiple sclerosis) یعنی سفتی و تصلب چندگانه و متعدد در سیستم عصبی مرکزی است. به‌دلیل آنکه التهاب پلاک‌ها بیشتر در سیستم عصب مرکزی و مغز و نخاع به‌وجود می‌آید از این بیماری به‌عنوان بیماری شایع مغز و اعصاب نام برده شده است. علت‌ ام‌اس، نامشخص اعلام و گفته شده که‌ ام‌اس یک بیماری خودایمنی است، به این معنی که در این بیماری، دستگاه ایمنی بدن فرد به سلول‌های عصبی حمله می‌کند و غلاف میلین اطراف سلول‌های عصبی مغز و نخاع را از بین می‌برد.

میزانی از مغز و نخاع که تحت‌تأثیر این حملات از بین می‌روند، شدت و وخامت بیماری را مشخص می‌کند و به همین علت است که شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. علایم بیماری از فردی به فرد دیگر متغیر است و در همه افراد به یک شدت بروز نمی‌کند. معلولیت ناشی از بیماری‌ ام‌اس، تنها درصدی از مبتلایان را درگیر می‌کند. بین نخستین حمله تا حمله بعدی ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها فاصله وجود داشته باشد. نکته مهم آن است که اگر از زمان بیماری، 5تا 10سال گذشته باشد و فرد ناتوانی جدی نداشته باشد، بیماری خوش خیم است.

علائم بیماری‌ ام‌اس

دکتر مژگان قهاری، متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب و عضو کمیته علمی انجمن‌ ام‌اس ایران، درباره علائم عمومی بیماری‌ ام‌اس گفت: حدود 90درصد از بیماران، خستگی را در طول شبانه‌روز تجربه می‌کنند در این حالت، فرد ممکن است خواب و استراحت هم داشته باشد اما احساس خستگی کند. حدود 60 در‌صد از بیماران به گرما حساسیت دارند. یک سوم از بیماران، هنگام خم‌کردن سر به سمت پایین، احساس برق‌گرفتگی از ناحیه گردن تا کمر می‌کنند.

40درصد بیماران، تاری دید یکطرفه دارند و علاوه براین ممکن است فرد نتواند رنگ‌ها را به‌خوبی تشخیص دهد. تعدادی از بیماران، علائم حسی، حرکتی و تعادلی دارند. البته، این علائم بسته به اینکه پلاک‌هایی که ماهیت التهابی دارند کدام اندام را درگیر کند در همان نقاط بروز می‌کند.

بی‌حسی، بدحسی، گز گز و مورمور در نواحی مختلف بدن مثل دست، پا، نیمه صورت زبان، سر و گردن، پا تا شکم یا سایر اندام. مشکلات حرکتی و تعادلی، همچون احساس سنگینی و ضعف در اندام‌های مختلف. مشکلات تعادلی وقتی بروز می‌کند که ضایعات التهابی در ساقه مغز و یا مخچه ایجاد شود در این حالت حرکات دست و پای فرد تعادل ندارد و فرد به یک طرف متمایل می‌شود. اختلال در بلع، تکلم، دوبینی و راه‌رفتن هم می‌تواند بخشی از علائم باشد. 60 درصد از بیماران هم از مشکلات روده‌ای، ادراری و یبوست رنج می‌برند. باید توجه داشت که علائم‌ ام‌اس باید حداقل 24ساعت ادامه داشته و پایدار باشد. دکتر قهاری در عین حال معتقد است که اقدامات درمانی برای کنترل حملات ام اس روز به روز امیدوار‌کننده تر می‌شود.